Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη και η οργανοποιία του Λεωνίδα Γαΐλα

Η βιβλιογραφία της οργανοποιίας στη χώρα μας είναι πάμπτωχη. Και δυστυχώς σε αυτό τον τομέα, κανένα ΔΝΤ δεν μπορεί να μας σώσει. Όμως τελευταία κάτι έχει αρχίσει να κινείται. Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε το πολυαναμενόμενο βιβλίο του οργανοποιού Νίκου Φρονιμόπουλου με τίτλο «Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη και η οργανοποιία του Λεωνίδα Γαΐλα». Το βιβλίο αυτό του Ν. Φρονιμόπουλου είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης έρευνας πάνω στο θέμα, σε συνδυασμό με τη μακρόχρονη θητεία του στην ενεργό οργανοποιία.

Ο Λεωνίδας Γαΐλας είναι ο παλαιότερος γνωστός οργανοποιός του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους. Τον ανακάλυψε ο Ν. Φρονιμόπουλος όταν κλήθηκε να συντηρήσει το πιο επώνυμο μουσικό όργανο της νεώτερης Ελλάδας, δηλαδή τον ταμπουρά του Στρατηγού Μακρυγιάννη, που διατηρείται στο Εθνικό & Ιστορικό Μουσείο. Λεπτομέρειες για την ενδιαφέρουσα αυτή ιστορία μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ και εδώ .

Η επαφή του Ν. Φρονιμόπουλου με το συγκεκριμένο όργανο και με την ιστορία του Λεωνίδα Γαΐλα, δεν σταμάτησε στη συντήρηση που του είχε αναθέσει το μουσείο. Στην ουσία τα παραπάνω αποτέλεσαν την αφορμή και την ευκαιρία για την σε βάθος μελέτη της οργανοποιίας του Λ. Γαΐλα και άρα την οργανοποιία της εποχής εκείνης. Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης παρουσιάζεται ανάγλυφα στο βιβλίο.

Στο πρώτο μέρος του το βιβλίο ασχολείται με το ιστορικό κομμάτι της έρευνας, στο δεύτερο μέρος γίνεται μια λεπτομερής ανάλυση της οργανοποιίας του Λεωνίδα Γαΐλα, ενώ στο τρίτο μέρος δίνεται μια λεπτομερής πρόταση για τον τρόπο κατασκευής του ταμπουρά. Δηλαδή παρουσιάζεται με μεγάλη λεπτομέρεια όλη η διαδικασία της κατασκευής, ξεκινώντας από τον σχεδιασμό και την κατασκευή του καλουπιού, μέχρι τα λούστρα. Και όλα αυτά με σχέδια, τεχνικές λεπτομέρειες και επεξηγήσεις, καθώς και 54 φωτογραφίες από όλα τα στάδια της κατασκευής, που δίνουν την ευκαιρία σε κάθε ενδιαφερόμενο να κατασκευάσει ένα πιστό αντίγραφο του συγκεκριμένου ταμπουρά. Στο τέλος του βιβλίου μάλιστα, υπάρχει και σχέδιο του οργάνου σε φυσικό μέγεθος (κλίμακα 1:1).

Μα, θα αναρωτηθεί κάποιος, τι σχέση έχουν όλα αυτά με την σύγχρονη οργανοποιία; Και όμως η σχέση είναι παραπάνω από προφανής. Ο Ν. Φρονιμόπουλος καταφέρνει τελικά να τα συνδυάζει όλα. Δίνει μια πλήρη περιγραφή του πως σκέφτεται ένας οργανοποιός για τον σχεδιασμό ενός οργάνου και επίσης δίνει όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες της κατασκευής του, από την αρχή μέχρι το τέλος. Μάλιστα για τον προσεκτικό και ενδιαφερόμενο αναγνώστη, μέσα στο βιβλίο παρουσιάζονται αρκετά «μυστικά» της καλλιτεχνικής οργανοποιίας. Μιλάμε για πραγματικά μικρά ή μεγαλύτερα μυστικά που συνήθως δεν συζητούνται καθόλου, που όμως έχουν μεγάλη σημασία και είναι ισχυρά τόσο για την παλαιότερη όσο και για την σύγχρονη οργανοποιία. Για παράδειγμα γίνεται αναφορά στο σημαντικό στάδιο του εμποτισμού των ξύλων, κάτι που δίνει επιπλέον προστασία στα όργανα και εγγυάται την μακρόχρονη ζωή τους. Επίσης δίνεται η συνταγή για την προετοιμασία των φυσικών λούστρων που προτείνονται για το συγκεκριμένο όργανο. Η ίδια συνταγή θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε σύγχρονο όργανο ποιότητας. Και αρκετά ακόμα που δεν είναι δυνατό να αναφερθούν στο σύντομο αυτό σημείωμα.

Σίγουρα το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι ένα τυπικό «εγχειρίδιο οργανοποιίας». Όμως αυτό δεν του στερεί καθόλου τον τίτλο του βιβλίου αναφοράς. Το αντίθετο μάλιστα. Νομίζω ότι θα πρέπει να κοσμεί την βιβλιοθήκη κάθε οργανοποιού, ερασιτέχνη ή επαγγελματία, κάθε μουσικού, αλλά και γενικότερα κάθε φιλότεχνου ή φιλόμουσου.

Το βιβλίο διατίθεται από το πωλητήριο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου ( Παλαιά Βουλή) και από το βιβλιοπωλείο «Δωδώνη». Μπορείτε επίσης να το προμηθευτείτε κατευθείαν από τον ίδιο τον οργανοποιό-συγγραφέα (Email: fronik@otenet.gr ).

Η διεύθυνση του blog που διατηρεί ο Νίκος Φρονιμόπουλος είναι http://fronik.wordpress.com/