Κατασκευή Αθήναι 1900 – Μπουζούκι Γεωργίου Χ. Ευαγγελίδου

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΩΡ. Χ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΟΥ ΑΘΗΝΑΙ 1900

Προχθές το απόγευμα, έλαβα ένα email από ένα αναγνώση του Blog  που με ενημέρωνε ότι είχε στην κατοχή του ένα μπουζούκι του 1900 κατασκευής Γ.Χ. Ευαγγελίδη και με ερωτούσε αν θα με ενδιέφερε να το δώ. Περιττό να σας πω ποιά ήταν η απάντησή μου. Ο τυχερός ιδιοκτήτης του Δημήτρης Β. το έχει στην κατοχή του για περισσότερα από 30 χρόνια. Ο αρχικός ιδιοκτήτης ήταν κάποιος θείος του ο οποίος και του το είχε δωρίσει. Ο σημερινός ιδιοκτήτης δεν παίζει μπουζούκι και έτσι το ιστορικό αυτό όργανο έμεινε για πολλά-πολλά χρόνια σε κάποια αποθήκη. Μόλις πρόσφατα κατάλαβε την αξία του και άρχισε να ψάχνει στοιχεία για τον κατασκευαστή.  Έτσι χθές το απόγευμα είχα την τύχη και το προνόμιο να πιάσω στα χέρια μου ένα από ελάχιστα υπάρχοντα μπουζούκια εκείνης της πρώιμης εποχής του σύγχρονου μπουζουκιού.

Για την εξέταση της κατάστασης του μπουζουκιού και τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες εμπιστεύτηκα τις γνώσεις και την εμπειρία του Νίκου Φρονιμόπουλου που παραβρέθηκε στη συνάντηση με τον ιδιοκτήτη και το ιστορικό αυτό όργανο. Τον ευχαριστώ.

Λίγα λόγια για το όργανο

Πρόκειται για ένα μικρό μπουζούκι (συγκρινόμενο με τα σύγχρονα), με εμφανείς επιρροές από το μαντολίνο. Η κατασκευή του οργάνου είναι πάρα πολύ καλή και προσεγμένη. Δείχνει μάστορα με μεράκι, ικανότητες και εμπειρία. Μήκος ελεύθερης χορδής 62 cm. Μήκος σκάφους 35,5 cm. Πλάτος 23 cm. Βάθος σκάφους 14,5 cm. Έχει ένα συμπαγές (χωρίς κόντρες) και αρκετά παχύ μπράτσο με πάρα πολύ λεπτή ταστιέρα. Η ένωση του μάνικου με το καράολο έχει γίνει με την τεχνική V joint που έχει εφαρμοστεί άψογα. Στο καράολο βρίσκουμε δύο τετράδες κλειδιών που μάλιστα έχουν τοποθετηθεί ανάποδα (πιθανώς ο αρχικός ιδιοκτήτης να ήταν αριστερόχειρας).  Οι καβαλάρηδες (πάνω και κάτω) έχουν αρκετές χαρακιές και έτσι δεν είναι σαφές αν το όργανο στην αρχική του μορφή ήταν τρίχορδο ή τετράχορδο κτλ). Επίσης το προστατευτικό για την πένα φαίνεται ότι έχει αλλαχτεί γιατί δεν ταιριάζει με την υπόλοιπη αισθητική του οργάνου, είναι πολύ παχύ και σκεπάζει ένα μέρος της όμορφης ροζέτας, κάτι που δεν μπορεί να είναι μια λογική επιλογή του κατασκευαστή. Πέρα από αυτό, το όργανο δεν φαίνεται να έχει υποστεί κάποια σοβαρή επισκευή στο παρελθόν.

Η ασυνήθιστη διαίρεση της ταστιέρας μετά το 2ο τάστο

Το πιό ασυνήθιστο πάντως χαρακτηριστικό του οργάνου ήταν το εξής. Ενώ γενικά η ταστιέρα είναι διαιρεμένη με βάση την συγκερασμένη κλίμακα, μετά το 2ο τάστο έχουν προστεθεί 3 τάστα (3ο, 4ο και 5ο) ακολουθούν διαφορετική διαίρεση. Από εκεί και πέρα συνεχίζεται η διαίρεση με συγκερασμένη κλίμακα. Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι η “ανωμαλία” αυτή δεν υπάρχει στην επόμενη οκτάβα της ταστιέρας (μετά το 12ο τάστο)!!!.

Το καπάκι του είναι από τα πιο ωραία καπάκια που έχουμε δει σε οποιοδήποτε όργανο, με πάρα πολύ πυκνές και ίσιες βένες και σπάσιμο ακριβώς πίσω από τον καβαλάρη, με μεγάλη κλίση (13 μοίρες).

Σκάφος κελεμπέκι με τσάκιση στο καπάκι

Το σκάφος έχει έντονο μαντολινίστικο σχήμα και είναι κατασκευασμένο από κελεμπέκι (σφενδάμι) με χοντρά φιλέτα από έβενο.  Το όργανο δεν βρίσκεται σε λειτουργική κατάσταση δεδομένου ότι έχει σημαντικά προβλήματα στο καπάκι, το οποίο παρουσιάζει ανοίγματα σε αρκετά σημεία.  Η τρύπα έχει ροζέτα που αποκλείει την οπτική εξέταση του εσωτερικού, αλλά από διάφορα στοιχεία (οπτικά και ηχητικά) συμπεραίνεται θα πρέπει να έχουν ξεκολήσει κάποια καμάρια. Το μπράτσο, παρόλο ότι δεν έχει σκεβρώσει, έχει πάρει κλίση προς τα εμπρός.

Ο Κατασκευαστής

Ο Γεώργιος Χ. Ευαγγελίδης, παρόλο ότι είναι από τους γνωστούς κατασκευαστές της εποχής του, τα διαθέσιμα στοιχεία γι αυτόν (όπως άλλωστε και για τους περισσότερους παλαιούς οργανοποιούς) είναι ελάχιστα. Από το βιβλίο Geschiedenis van de mandoline (Ιστορία του μαντολίνου) του Βέλγου μαντολινίστα και κιθαρίστα Robert Janssens μαθαίνουμε τα εξής (το απόσπασμα δημοσιεύτηκε στο Ρεμπέτικο Φόρουμ):

“ Γεώργιος Ευαγγελίδης : Γεννήθηκε το 1860. Έμαθε την τέχνη του οργανοποιού δίπλα σε διάφορους Ιταλούς, Γερμανούς και Γάλλους οργανοποιούς. Εγκαθίσταται στην Αθήνα το 1885. Κατασκεύασε καλά βιολιά, μαντολίνα και κιθάρες. Τα μαντολίνα του δείχνουν εμφανείς Ιταλικές επιρροές και οι κιθάρες του Γαλλικές. Απέσπασε πολλά βραβεία στην Ελλάδα. “

Ένα ακόμα γνωστό όργανο του ίδιου κατασκευαστή, είναι ένα  μπουζούκι του 1904 που επισκεύασε ο φίλος ερασιτέχνης οργανοποιός Γιάννης Τσουλόγιαννης. Περισσότερες λεπτομέρειες για εκείνο το μπουζούκι μπορείτε να βρείτε σε παλαιότερο άρθρο του παρόντος blog εδώ.