«Ζοζέφ» – Κατά κόσμον Ζοζέφ Τερζιβασιάν (1916-1999)

Όπως όλοι γνωρίζουμε, δυστυχώς τα στοιχεία για τους παλαιούς οργανοποιούς είναι ανύπαρκτα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στους παλαιότερους κατασκευαστές, όπως αυτοί που έζησαν τον 19ο αιώνα, στις αρχές της δημιουργίας του νέου Ελληνικού κράτους. Ακόμα και στους νεότερους χρόνους και σχετικά με διάσημους οργανοποιούς που άφησαν τον μάταιο τούτο κόσμο πριν λίγα μόλις χρόνια, είναι αδύνατο να βρει κανείς κάτι σχετικό. Και βεβαίως το επίσημο κράτος σιγά μην ασχοληθεί με τέτοια θέματα.

Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο διάσημος οργανοποιός Ζοζέφ Τερζιβασιάν, που οι περισσότεροι τον γνωρίζουν μόνο με το μικρό του όνομα «Ζοζέφ«. Ευτυχώς όμως που υπήρξε και ο αείμνηστος δημοσιογράφος Πάνος Γεραμάνης. Σε άρθρο του, που στην ουσία είναι νεκρολογία και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» στις 22-4-1999 με αφορμή το θάνατο του Ζοζέφ, δίνει κάποιες έστω και στοιχειώδης πληροφορίες για τον οργανοποιό. Το άρθρο μπορείτε να το βρείτε στην παρακάτω διεύθυνση.

http://www.tanea.gr/Article.aspx?d=19990422&nid=4066322

Για ευκολία το αντιγράφω αυτούσιο και εδώ.

*****************************************************

Έσβησε η «φωνή» των μπουζουκιών

ΠΑΝΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣ

Ο Ζοζέφ Τερζιβασιάν

Ο άνθρωπος που έκανε το ξύλο να βγάζει φωνή, έσβησε χθες για πάντα. Σε ηλικία 83 χρόνων πέθανε ο Ζοζέφ Τερζιβασιάν, κατασκευαστής και μύστης των μπουζουκιών. Υπήρξε ο μεγαλύτερος τεχνίτης του είδους και είχε φτιάξει τα όργανα όλων των σημαντικών δημιουργών και δεξιοτεχνών: Βαμβακάρη, Τσιτσάνη, Χιώτη, Χατζηχρήστου, Παπαϊωάννου, Μπαγιαντέρα, Μητσάκη, Καπλάνη, Καλδάρα.

Το 90% του ρεπερτορίου του ελληνικού τραγουδιού, από το 1934 μέχρι το 1995, έχει παιχθεί με έγχορδα που κατασκεύασε ο Ζοζέφ. Γεννήθηκε το 1916, στο Αφιόν Καραχισάρ της Μικράς Ασίας και μετά την Καταστροφή, το 1922, ήρθε στον Πειραιά και εγκαταστάθηκε στη Νίκαια. Επί 60 χρόνια ήταν προσηλωμένος στη δουλειά του, που τη θεωρούσε λειτούργημα. Ο Βασίλης Τσιτσάνης, που υπήρξε προσωπικός φίλος του Τερζιβασιάν, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Ο Ζοζέφ με το αυτί και τη διαίσθηση έφτιαχνε πάντα αλάνθαστη την κλίμακα του μπουζουκιού». Ο ίδιος ο Ζοζέφ εξηγώντας τη μαστοριά του στην κατασκευή των μπουζουκιών, είχε δηλώσει στα «ΝΕΑ», ότι «όλα ξεκινούν από τη διαδικασία παραγωγής. Κατ’ αρχάς, χρειάζεται να «στανιάρουν» και να «ψηθούν» τα ξύλα. Και για το σκάφος (δηλαδή το ηχείο) και για το μανίκι. Γιατί μόνο με «ψημένο» ξύλο βγαίνει ο ήχος στρογγυλός και μαγικός. Είναι όμως και το καπάκι του μπουζουκιού που κι αυτό χρειάζεται καλό και δουλεμένο ξύλο, αλλά κυρίως καλής ποιότητας.

Όποιος ρωτούσε τον Ζοζέφ τι είναι πιο σημαντικό στην κατασκευή ενός μπουζουκιού απαντούσε με τέσσερις λέξεις: «Τα χέρια του μάστορα». Ο Μανώλης Χιώτης είχε αποκαλέσει τον Τερζιβασιάν «Στραντιβάριους του μπουζουκιού».

Μέχρι τους τελευταίους μήνες του 1998, ο Ζοζέφ εξακολουθούσε ν’ ασχολείται με την τέχνη του. Κατασκεύαζε, αλλά και επισκεύαζε μπουζούκια που του πήγαιναν γνωστοί σολίστες ή και μαθητευόμενοι.

Η νεκρώσιμη ακολουθία για τον Ζοζέφ Τερζιβασιάν θα ψαλεί σήμερα στις 4 μ.μ. στην αρμενική εκκλησία του Αγίου Ιακώβου της Παλιάς Κοκκινιάς, ενώ η ταφή θα γίνει στο Νεκροταφείο της Αναστάσεως.

Το έργο του Ζοζέφ συνεχίζει ο γιος του Λάζαρος.

Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» 22-4-1999

*********************************